《閱微草堂筆記》︰長隨軼事【中西對照】La anécdota de un secretario confidencial

作者︰紀曉嵐 譯者︰海梅意 Hai Meiyi

220

擔任州縣官師爺(註1)的人,有一個不成文的規矩,都不肯對人透露真實姓名和籍貫,其目的是預防如果自己做的不法情事敗露時,官方找不到線索蹤跡追捕。

Las personas que desempeñan el cargo de secretario confidencial, de los magistrados del condado, respetan una regla no escrita, la cual es ocultar su nombre verdadero y su lugar natal, con el objetivo de evitar la persecución, en caso de que se revelen sus maniobras siniestras.

先父姚安公曾見他房師(註2)石窗陳公的一名秘書,自稱山東人,名叫朱文。後來又在高淳(註3)令梁潤堂家見到他,却自稱是河南人,叫李定。梁潤堂對他十分信任,很器重他。

Cuando estaba con vida, mi difunto padre, el señor Yao-an, me dijo que había conocido al secretario confidencial, subordinado de su maestro Chen, oriundo de Shichuang. Este secretario se presentó bajo el nombre de Zhu Wen, oriundo de la provincia de Shandong; luego, lo encontró en la casa del señor Liang Runtang, magistrado de Gaochun. Pero en ese momento, este secretario dijo llamarse Li Ding, oriundo de la provincia de Henan. Liang Runtang tenía mucha confianza en él y le encargaba trabajos importantes.

梁潤堂要起程赴任時,李定忽然患了怪病,梁潤堂便將李定託付姚安公,暫時留在我家養病,約定病體痊癒後,再去跟他會合。

Cuando Liang Runtang estaba a punto de partir para asumir su nuevo cargo, de repente, Li Ding sufrió una rara enfermedad. Por eso, Ling le encomendó a mi padre Yao-an, para que Li reposara en mi casa. Acordaron que cuando Li Ding mejorase, partiría para reunirse con Liang.

李定的病很詭異,從兩隻脚趾頭開始,一寸寸腐敗潰爛,逐漸向上蔓延,終於連肛腸全部潰爛而死。

La enfermedad de Li Ding era muy extraña, porque presentó úlceras que comenzaron por los dedos del pie, luego empeoró su situación y las úlceras avanzaron hasta llegar al ano y al recto, por lo que finalmente murió.

死後檢查他的隨身行囊,發現一本小手册,用蠅頭小楷,密密麻麻記載著他前後跟隨過十七位官員的隱密事蹟。尤其對每一位官員的醜聞陰事記載特別詳細,例如某時某地和某人暗中勾搭,某人可做見證,以及往來書信,判案斷獄的公文等等,每一樣都記載得清清楚楚。

Después de la muerte de Li, se examinó su equipaje y se descubrió un folleto con una escritura extremadamente pequeña. En ese folleto denso y compacto, se labraron actas sobre los procederes confidenciales de los diecisiete funcionarios que eran sus jefes. Sobre todo, se anotaron los detalles de los escándalos. Por ejemplo, en tal fecha y en tal lugar, se complicaron tales fulanos y tal zutano era testigo. También se encontraron las cartas correspondientes, así como documentos y dictámenes sentenciados. Cada uno de ellos, quedó bien registrado.

和他一樣擔任州縣官的同伴,有些對李定的行為略有所聞說:「以前李定利用這本小册子的記載,已經接連挾制過數名官員。李定的妻子曾在某官府當過侍婢,偷府中值錢財物後逃走,在桌案上留下一封信,官員看完信函後,竟不敢追查李定妻子的過錯,就是因為有把柄落在李定手中。如今患這種怪病,痛苦而亡,正是天理報應啊!」

Un colega, que había escuchado sobre algunos comportamientos de Li Ding, lo calificó como sigue: “Aprovechando ese folleto, Li Ding había intimidado a unos funcionarios. La esposa de Li Ding era una sirviente de un funcionario. Una vez, robó unos objetos preciosos y se fugó; a propósito, dejó una carta sobre la mesa. Después de leerla, aquel funcionario no se atrevió a arrestarla. Esto se debió a que Li Ding tenía en sus manos las pruebas de los crímenes de su jefe. Hoy día, contrae una enfermedad extraña, sufriendo dolores hasta la muerte, ¿acaso esto no sería una justa retribución?”.

霍文易說:「這種人依人門戶,本來就存著舞弊營私,以謀求財利為目的,做主人的應該謹慎防範。就像養鷹一樣,絕不能責備鷹去吃稻穀糧食,主人自己要善駕馭,否則自己駕馭不當,却怪鷹不聽話,是不公平的。

「官員自己不謹慎防範,節制師爺的行為,反而放縱秘書便宜行事;任命他們為耳目心腹,到頭來,未有不倒持干戈(註4)的。這是官員自己授人以柄,所以我們不該責備李定,應該責備那十七位官員。」

Huo Wenyu dijo: “Este tipo depende de otros para ganarse la vida, originalmente por medio de fraudes y malas prácticas, para conseguir ventajas particulares. Siendo anfitrión, se debe tener precaución. Tomemos el criar a un águila como ejemplo. No se debe exigir a un águila a que se alimente con arroz, el anfitrión debe saber domar al águila; de caso contrario, al no saber domesticarlo, incluso le reclama al águila el por qué no obedece su orden. Esto no tiene razón. Los funcionarios no practican la precaución con respecto a sus secretarios confidenciales, incluso les permiten actuar a discreción, para conseguir ventajas ilegales; además, les confían y designan como personal de confianza. Al final, no se encuentra ninguno de ellos que no traicione a su patrón. No debemos inculpar a Li Ding; al contrario, debemos inculpar a los diecisiete funcionarios”.

姚安公則評論說:「霍文易說得雖然有理,可是還未透澈事理的本源;如果十七位官員,心地行為光明磊落,絕無絲毫違背道德良心的陰事,那麼就算李定每天寫作,也沒什麼好記載的,更不可能利用這些記載挾制官員了!」

El señor Yao-an comentó:

―Huo Wenyi tiene razón, sin embargo, todavía no toca la naturaleza intrínseca de este asunto. Supongamos que, si los diecisiete funcionarios tuvieran procederes rectos, ni siquiera cometerían alguna cosa oscura en contra de la conciencia divina. Aunque Li Ding espía la privacidad cada día, resulta que no encuentra nada para anotar; ni siquiera utiliza las actas para amenazar a los funcionarios.

【省思】

Reflexión

本文從州縣官的秘書談起,此人心地不良,處事暗有作用,惟恐東窗事發,極盡可能隱姓易名,以掩其惡行。然而終是法網恢恢,疏而不漏,自作孽不可活。

Este artículo habla del secretario confidencial de un magistrado. Dicho secretario guarda malas intenciones, y entrelaza manipulaciones a espaldas. Sin embargo, teme que algún día se revele su delito; y mediante todas las maneras posibles, trata de ocultar su nombre verdadero para evitar ser arrestado. Al fin y al cabo, los castigos divinos lo alcanzan, aunque sean lentos, porque el mal que uno mismo comete, es el más difícil de soportar.

有次霍文易評論說:「此人依人門戶,舞弊營私,謀求財利。做主人的應該謹慎防範,就像養鷹一樣,絕不能責備鷹去吃稻穀糧食,主人自己善予駕馭,不能怪鷹不聽話。」

Luego, Huo Wenyu da su opinión, y dice que ese tipo se ganaba la vida y por eso, se refugió en la casa de un funcionario, con el objetivo de llevar adelante fraudes para poder conseguir ventajas particulares. Siendo el anfitrión, se debe permanecer vigilante con un fulano así. Esto se asemeja a criar un águila. Así como no debe esperarse que un águila deje de comer carne, aún más, el anfitrión debe saber domar al águila. De hecho, el anfitrión debe inculpar a su incapacidad para dominar al águila, en vez de reprochar al águila sobre el por qué come carne.

所以其論斷是要責備那十七位官員不懂得防範和管理之道。

Huo llegó a su conclusión e inculpó a los diecisiete funcionarios por no saber tener cautela para prevenir la traición.

最終姚安公評論說:「若十七位官員,心地行為光明磊落,絕無絲毫違背道德良心的陰事,落人把柄,則陰人奈我何?」

Finalmente, el señor Yao-an comentó que, si los diecisiete funcionarios hubieran tenido procederes impecables, ¿cómo una persona malintencionada habría podido amenazarlos?

古人有明訓:「上樑不正,下樑歪。」上樑若是明君,則下樑之臣如蓬生麻中不扶自直,就算是庸臣亦不敢造次。

Una enseñanza antigua dice: “Si la viga superior no se coloca de forma recta, las inferiores quedarán oblicuas”. Un gobernante sabio sabe liderar bien a sus subordinados, incluso los funcionarios rebeldes no se atreven a sublevarse; porque cuando una margarita crece al lado de un cáñamo, se enderezará sin apoyo.

《太上感應篇》云:「禍福無門,惟人自召;善惡之報,如影隨形,是以天地有司過之神,依人所犯輕重,以奪人算。」

En el «Tratado del Altísimo sobre respuesta y retribución», dice: “Las desgracias y las bienaventuranzas no llegan por sí solas, sino que la gente las atrae. Tal como la sombra sigue al objeto, las retribuciones del bien y del mal se realizan sin falla alguna. Por esta razón, entre el cielo y la tierra, existen deidades que se encargan de labrar las actas de los pecados cometidos por la gente, para luego acortar su vida y disminuir sus dichas, en proporción a sus pecados”.

讀了此文,深感我們做人處事,仰天俯地,要無愧於天、地、人才是!

Después de esta lectura, firmemente creemos que la mejor decisión es proceder de forma recta; recién así, uno mismo puede establecerse entre el cielo y la tierra, sin tener remordimiento alguno, porque somos uno de los tres poderes.

【原文】

州縣官長隨,姓名籍貫皆無一定,蓋預防姦贓敗露,使無可蹤跡追捕也。

姚安公嘗見房師石窗陳公一長隨,自稱山東朱文;後再見於高淳令梁公潤堂家,則自稱河南李定。梁公頗倚任之。

臨起程時,此人忽得異疾,乃託姚安公暫留於家,約痊時續往。

其疾自兩足趾,寸寸潰腐,以漸而上,至胸膈穿漏而死。死後檢其囊篋,有小冊作蠅頭字,記所閱凡十七官,每官皆疏其陰事。

詳載某時某地某人與聞,某人旁睹,以及往來書札,讞斷案牘,無一不備錄。

其同類有知之者曰:「是嘗挾制數官矣。其妻亦某官之侍婢,盜之竊逃,留一函於几上,官竟弗敢追也。今得是疾,豈非天道哉?」

霍文易曰:「此輩依人門戶,本為舞弊而來。譬彼養鷹,斷不能責以食穀,在主人善駕馭耳。

「如善其便捷,任以耳目心腹,未有不倒持干戈,授人以柄者。此人不足責,吾責彼十七官也。」

姚安公曰:「此言猶未揣其本。使十七官者,絕無陰事之可書,雖此人日日橐筆,亦何能為哉?」

【出處】

  • 《閱微草堂筆記卷七》如是我聞(一)

【註解】

  1. 師爺:即幕客、幕賓、幕友,指中國古代各級官員所聘請的私人行政助理。
  2. 房師:明清鄉、會試,中式(科舉考試被錄取)者對分房閲卷的房官的尊稱。
  3. 高淳:高淳區是中國江蘇省南京市下轄的市轄區。
  4. 倒持干戈:干、戈,武器名。倒持干戈指手持武器尖刃,將柄向人。比喻授人以權柄,則己身先受害。